अन्नदात्यासाठी भूमाता हीच सर्वश्रेष्ठ देवता असून उत्तर कर्नाटकात मार्गशीर्ष अमावस्या मोठ्या उत्साहात साजरी करण्यात आली. यंदा दुष्काळ आणि अतिवृष्टीच्या संकटानंतरही शेतकऱ्यांनी शेतात डोलणाऱ्या पिकांचे मनोभावे पूजन केले. या कृषी उत्सवात धार्मिक क्षेत्रातील मान्यवरांनीही सहभाग नोंदवून बळीराजाचा उत्साह वाढवला.

विजापूर जिल्ह्यात मार्गशीर्ष अमावस्येचा सण पारंपरिक पद्धतीने साजरा करण्यात आला. जिल्ह्यातील देवर हिप्परगी तालुक्यातील चिक्करूगी गावातील शेतकरी श्रीशैल मुळजी यांच्या शेतात शेकडो शेतकऱ्यांनी एकत्र येत हा उत्सव साजरा केला. शेतकऱ्यांसाठी हा दिवस अत्यंत महत्त्वाचा असतो. या सणासाठी आठवडाभरापासूनच तयारी सुरू होते. यात प्रामुख्याने तिळाची पोळी, शेंगदाणा पोळी, बाजरीची भाकरी, कडक ज्वारीची भाकरी, करंजी, पालेभाज्या, विविध प्रकारच्या चटण्या आणि दही अशा विविध पक्वानांची मेजवानी तयार केली जाते. अमावस्येच्या दिवशी शेतकरी आपल्या कुटुंबासह आणि मित्रांसह बैलगाडी, ट्रॅक्टर किंवा इतर वाहनांनी शेतात जातात. तिथे पाच दगडांची विधीवत पूजा केली जाते. त्यानंतर तयार केलेल्या सर्व खाद्यपदार्थांचे तुकडे एका पात्रात घेऊन पिकांमध्ये ‘हुलुलो’ म्हणत शिंपडले जातात, तर पाठीमागून ‘चलंब्रिगो’ म्हणत पाण्याचे थेंब शिंपडून भूमातेचे पूजन केले जाते.

अशा प्रकारे शेतात अन्नाचे कण टाकल्यामुळे ते खाण्यासाठी पक्षी येतात आणि त्यासोबतच पिकांवरील कीडही नष्ट होते. मार्गशीर्ष अमावस्या साजरी करणे ही शेतकऱ्यांच्या जीवनातील आनंद आणि कृषी संस्कृतीचे प्रतीक आहे. यंदा अतिवृष्टीमुळे खरीप हंगामातील पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाले आहे. सध्या रब्बी हंगामातील पिके जोमात असून हे उत्पादन चांगले मिळावे, या आशेने आणि भूमातेप्रती कृतज्ञता व्यक्त करण्यासाठी हा उत्सव साजरा झाला. चिक्करूगी गावात कूडलसंगमचे बसवजय मृत्युंजय स्वामीजी यांच्या उपस्थितीत हा सोहळा पार पडला. त्यानंतर सर्व उपस्थितांनी एकत्रितपणे जेवणाचा आस्वाद घेतला.

अतिवृष्टीमुळे पिकांचे नुकसान झाले असले तरी रब्बीचा हंगाम चांगला येईल अशी आशा आहे आणि म्हणूनच आम्ही सर्व शेतकरी मिळून हा सण साजरा करत आहोत असे त्यांनी म्हटले.

पिकांची पूजा करून निसर्गाप्रती कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा हा आमचा पारंपरिक मार्ग आहे अशी प्रतिक्रिया त्यांनी व्यक्त केली.

उत्तर कर्नाटक भागात मार्गशीर्ष अमावस्या हा सण शेतकऱ्यांनी अत्यंत जल्लोषात साजरा केला. कुटुंबीय, नातेवाईक आणि मित्रांनी एकत्र येत भूमातेची पूजा करून उत्तम पीक पाण्यासाठी प्रार्थना केली हे या उत्सवाचे वैशिष्ट्य ठरले.